اسید فسفریک:
اسید فسفریک ( Phosphoric acid) یک اسید ضعیف با فرمول شیمیایی H3PO4 است. بهطور معمول به عنوان یک محلول غلیظ بیرنگ با غلظت ۸۵٪ در آب مشاهده میشود. ترکیب خالص آن یک جامد بیرنگ است و به اسم های دیگر ان میتوان به ارتو فسفریک اسید یا فسفریک(V) اسید نیز اشاره کرد. اسید فسفریک معمولاً در آزمایشگاههای شیمی به عنوان محلول آبی ۸۵٪ مشاهده میشود که یک مایع شربتی بیرنگ، بیبو و غیر فرار است. برای تشخیص این اسید خاص از سایر «اسیدهای فسفریک» مانند پیرو فسفریک اسید میتوان از نام «اسید ارتوفسفریک» استفاده کرد. با این وجود، اصطلاح «اسید فسفریک» اغلب به معنای همین ترکیب خاص است.
اخطار:
اگرچه اسید فسفریک تعریف دقیق اسید قوی را برآورده نمیکند، اما محلول ۸۵٪ آن بازهم میتواند پوست را به شدت تحریک کرده و به چشم آسیب برساند. این اسید اگر با بدن، چشم و پوست تماس پیدا کند موجب آسیب و سوختگی می شود اگر تماس پیدا کرد ان قسمت را با اب فراوان بشویید.زمانی که با این مواد کار می کنید حتما از لباس مناسب، دستکش و عینک استفاده کنید.
کاربرد ها:
فسفریک اسید از جمله پرمصرفترین مواد شیمیایی در صنعت است. از آن در تولید کود های شیمیایی فسفاته، پاککنندههای صابونی و غیرصابونی، تصفیه اب، خوراک دام و داروسازی، مکملهای خوراک دام و طیور (دی و منو کلسیم فسفات)، تصفیه پسابها، ، ضد حریق کردن برخی سطوح و عوامل بازدارنده اشتعال، به عنوان ماده افزودنی در نوشابههای گازدار و نیز جهت تمیزکردن و جرمگیری سطوح فلزی بهکار میرود. همچنین از اسید فسفریک ۳۷ درصد در دندانپزشکی قبل از ترمیمهای کامپوزیت و باندینگها استفاده میشود. فسفریک اسید خوراکی را از افزودن آب به P4O10 میسازند. کاربرد اصلی اسید فسفریک برای ساخت کود هاست که تقریباً ۹۰٪ از تولید آن را شامل میشود. فسفر یکی از عناصر ضروری برای رشد گیاهان به شمار میرود. فسفات های آلی ترکیباتی هستند که انرژی لازم برای بیشتر واکنشهایی که در سلولهای زنده اتفاق میافتند را مهیا میکنند؛ بنابراین خاک های غنی با کودهای فسفاتی رشد گیاهان را بالا میبرند. افزایش غلظت فسفات در سطح آب ها همچنین رشد گیاهان آبزی را بالا میبرد. اضافات کودهای شیمیایی میتوانند باعث تحریک رشد گیاهان در آبهای دریاچهها و آبهای جاری شوند. آب فاضلابها که شامل فسفات است میتواند تأثیر یکسانی داشته باشد. شسته شدن لوله ها و وسایل لوله کشی منجر به رسوبات سرب و مس در آب آشامیدنی می شود. فسفات ها به طور قابل توجهی باعث کاهش وجود سرب و مس در آب آشامیدنی می شوند. در تولید شویندها اسید فسفریک برای نرم کردن اب بکار میرود. یون های کلسیم (II) و منیزیم (II) که باعث سختی اب می شوند، اگر از بین نروند با صابون تشکیل رسوبات غیر قابل حل میدهند که سبب ایجاد لکه بر روی لباسها در هنگام شستشو میشوند.از اسید فسفریک میتوان مستقیماً برای زدودن زنگ اهن (اکسید آهن III) از ابزارهای آهنی یا فولادی و تبدیل آهن به فسفاتهای محلول در آب استفاده نمود. پس از زدودن زنگ آهن فسفات آهن تولید شده تبدیل به ترکیب فسفات آهن سیاه شده که خود به عنوان عامل جلوگیری از خوردگی میتواند مورد استفاده قرار گیرد. اسید فسفریک به عنوان کاتالیزور درصنایع پتروشیمی کاربرد دارد. اسید فسفریک با خلوص بالا به عنوان عامل ایجاد مدارهای الکترونیکی در طیف وسیعی از دستگاه های الکترونیکی مانند صفحه نمایش رایانه ها ، تلفن های هوشمند و تلویزیون های LCD استفاده می شود.
اسید فسفریک
14
دی